Już niedługo można będzie wnioskować o uzupełniający urlop macierzyński.
Przypominamy, że pracownicy, którzy w dniu 19 marca br. będą uprawnieni do korzystania lub będą korzystać z urlopu macierzyńskiego, a ich dziecko było hospitalizowane po urodzeniu – uzyskają prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (o ile dodatkowo zostaną spełnione przesłanki opisane w nowym art. 1802 Kodeksu pracy).
W tym przypadku uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany:
- jednorazowo,
- na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko,
- najpóźniej w ostatnim dniu urlopu macierzyńskiego.
Podstawa prawna: art. 26 ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1871)
Co do zasad korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego MRPiPS wyjaśniło, że:
- Uzupełniający urlop macierzyński wiąże się z urlopem macierzyńskim. Zatem jeżeli matka dziecka będzie nieubezpieczona i nie będzie mogła skorzystać z urlopu macierzyńskiego, to ojciec dziecka – mimo, że jest pracownikiem – nie wykorzysta uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Ze swojej strony dodajemy, że wyjątkiem będzie sytuacja, gdy pracownik–ojciec będzie jednak uprawniony do urlopu macierzyńskiego mimo braku ubezpieczenia matki (są to rzadkie i smutne przypadki, wskazane w art. 180 § 15 KP, np. śmierć matki hospitalizowanego dziecka albo porzucenie dziecka przez matkę). Wtedy, po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, pracownik – ojciec mógłby wykorzystać uzupełniający urlop macierzyński.
- W sytuacji, gdy np. matka będzie wykorzystywać uzupełniający urlop macierzyński – pracownik – ojciec będzie mógł korzystać z urlopu rodzicielskiego.
Uzupełniamy to o informację, że w czasie, gdy matka będzie korzystała z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego – pracownik-ojciec będzie mógł też skorzystać z urlopu ojcowskiego.
- Nie ma zakazu, żeby pracownica-matka zawnioskowała albo pracownik-ojciec zawnioskował o krótszy wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego niż wynika z nowego art. 1802 Kodeksu pracy.
Doprecyzowujemy, że jeżeli jednak matka zawnioskuje np. o 10-tygodni z przysługujących 15-tygodni uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, to te pozostałe 5 tygodni przepadnie. Pracownik-ojciec dziecka nie będzie mógł ich wykorzystać.
Zwracamy również uwagę, że nowy art. 1802 Kodeksu pracy nie przewiduje wprost możliwości zawnioskowania o krótszy wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, a ponieważ jest on „uzupełnieniem” urlopu macierzyńskiego – to gdyby nie stanowisko MRPiPS – mogłaby się ukształtować wykładnia, że uzupełniający urlop macierzyński musi być wykorzystany w całości, tak jak urlop macierzyński z którego zrezygnować nie można (a przynajmniej taka była do tej pory wykładnia).
- Pracownica (pracownik) – korzystający z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego może z niego zrezygnować w każdym czasie (na podstawie wniosku złożonego do pracodawcy).
Podkreślamy, że Kodeks pracy nie przewiduje takiej możliwości, zatem nie określa wymagań co do wniosku o rezygnację z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (np. czy ma on być papierowy czy elektroniczny), ani tego czy musi on być złożony z jakimś wyprzedzeniem. Należy zatem przyjąć, że rodzic może złożyć taki wniosek nawet z dnia na dzień. Pracodawca nie ma wskazanego w Kodeksie pracy obowiązku uwzględnienia wniosku o rezygnację z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, ale można założyć, że nie będzie odmawiał.
Jednakże z tej części uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, z której zrezygnowała np. pracownica-matka, nie skorzysta już pracownik-ojciec.
Uzupełniający urlop macierzyński musi być bowiem wykorzystany w jednej części przez tę pracownicę albo tego pracownika, który go rozpoczął. Rodzice nie mogą się nim dzielić.
(źródło: stanowisko MRPiPS z 13 lutego 2025 r. zostało opublikowane w Dzienniku Gazeta Prawna z 6 marca 2025 nr 45 (6462), w artykule J. Śliwińskiej pt. „Uzupełniający urlop macierzyński: dla kogo i na jakich zasadach”).
Problematyczne zagadnienia dotyczące uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą przedmiotem wystąpienia uznanej ekspertki prawa pracy, prawnika, legislatorki, wicedyrektor w Departamencie Prawnym Głównego Inspektoratu Pracy – p. Anity Gwarek na Konferencji, która odbędzie się 20 marca br. w ramach Ogólnopolskiego Kongresu Prawa Pracy. Następnego dnia po Konferencji (21 marca br.) odbędą się praktyczne Warsztaty.
Serdecznie zapraszamy Państwa do udziału w OKPP. To będzie okazja do uzupełnienia i uporządkowania wiedzy w miłej atmosferze.
Szczegółowy program Konferencji i Warsztatów znajdziecie Państwo nie tylko w naszym kalendarzu szkoleniowym, ale także na stronie OKPP:
https://ogolnopolskikongresprawapracy.pl/
Gorąco zapraszamy także do udziału w naszych pozostałych szkoleniach:
https://www.mostwanted.edu.pl/e-szkolenia/
Chętnie też zorganizujemy dla Państwa szkolenie zamknięte – dostosowane dokładnie do Państwa potrzeb:
https://www.mostwanted.edu.pl/szkolenia-zamkniete/
Jeżeli potrzebujcie Państwo dodatkowych informacji – skontaktujcie się z nami:
https://www.mostwanted.edu.pl/kontakt/
Natomiast każdemu, kto chce być na bieżąco z legislacją i nadchodzącymi kolejnymi zmianami – polecamy śledzenie naszych „Aktualności”: