Co się dzieje w legislacji? Jakie nowe zmiany są zapowiadane?
- Weszły w życie zmiany wprowadzone ustawą z dnia 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1494), stanowiące, że jeżeli wniosek osoby z niepełnosprawnością o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo stopnia niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności – to zachowuje ono ważność do czasu gdy nowe orzeczenie stanie się ostateczne, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tą ważność.
- 12 listopada br. wchodzi w życie ustawa z dnia 1 października 2024 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy Obrony Terytorialnej lub żołnierzy Aktywnej Rezerwy (Dz.U.2024.1585). Wprowadza ona rozwiązania zachęcające pracodawców do zatrudniania pracowników będących żołnierzami OT lub AR. O planowanych zachętach pisaliśmy już w Aktualnościach (z 23 września br. i 4 października br.) Trzeba jednak pamiętać, że przepisy ulgi podatkowe będą miały co do zasady zastosowanie do dochodów (przychodów) osiągniętych od dnia 1 stycznia 2025 r.
- Działa program MRPiPS „Aktywny Rodzic”, który ruszył 1 października br. i – wg tego resortu – cieszy się dużym zainteresowaniem.
Rządowy proces legislacyjny:
- Do procesu legislacyjnego trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw – dotyczący orzekania o niezdolności do pracy.
Projektowane rozwiązania przewidują m.in.:
- Wprowadzenia kompleksowej i jednolitej regulacji zasad i trybu wydawania orzeczeń dla celów ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, innych świadczeń należących do właściwości ZUS oraz dla celów realizacji zadań zleconych ZUS na podstawie innych ustaw, a także kontroli orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy. Co istotne, projektowane regulacje nie dotyczą zmian w zakresie zasad orzekania (tj. niezmienione pozostaną definicja niezdolności do pracy czy niezdolności do samodzielnej egzystencji).
Natomiast z punktu widzenia pracowników i pracodawców szczególnie istotna będzie zmiana zgodnie z którą – w ramach nowelizacji art. 17 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:
- Zdefiniowane zostanie pojęcie „pracy zarobkowej”. Będzie to każda czynność mająca charakter zarobkowy, niezależnie od stosunku prawnego będącego podstawą jej wykonania, z zastrzeżeniem, że pracą zarobkową nie będą czynności incydentalne, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.
Oznacza to, że praca zarobkowa, jako negatywna przesłanka prawa do zasiłku chorobowego, nie będzie utożsamiana z każdą aktywnością ludzką realizowaną bez względu na podstawę prawną. Zatem podjęcie czynności, której zaniechanie mogłoby prowadzić m.in. do znacznych strat finansowych dla pracodawcy czy kontrahenta (np. podpisanie faktur, listów przewozowych, innych dokumentów) nie będzie prowadziło do odebrania świadczenia z ubezpieczenia społecznego.
- Zdefiniowane zostanie pojęcie „aktywności niezgodnej z celem zwolnienia od pracy” poprzez wskazanie, że aktywnością taką są wszelkie działania utrudniające lub wydłużające proces leczenia lub rekonwalescencję; z zastrzeżeniem, że aktywnością niezgodną z celem zwolnienia od pracy nie będą zwykłe czynności dnia codziennego lub czynności incydentalne, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.
- Nastąpi odejście od dotychczas stosowanej stosowanej zasady, zgodnie z którą każde wykonywanie pracy zarobkowej na rzecz jednego płatnika składek w okresie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia u innego płatnika składek, pozbawia ubezpieczonego prawa do zasiłku za cały okres zwolnienia lekarskiego. Dotyczy to przypadku, gdy osoba ubezpieczona spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń (np. jest zatrudniona u dwóch płatników składek). Jeżeli wystawiający zwolnienie od pracy wskaże w orzeczeniu, że praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy, niezdolność do pracy z powodu choroby będzie orzekana w ramach określonego tytułu, a w ramach innego praca może być wykonywana, gdy rodzaj pracy nie uzasadnia orzekania o niezdolności do pracy w tym przypadku. Zatem dopuszczalne będzie pobieranie zasiłku chorobowego z jednego tytułu, a z drugiego tytułu wynagrodzenia za pracę. Możliwe są bowiem sytuacje, że stan zdrowia pracownika wpłynie niekorzystnie na możność wykonywania jednej z prac, jeżeli są różnego rodzaju.
- Nastąpi również doprecyzowanie, że w sytuacji, gdy zasiłki wypłacane są przez płatników składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, kontrole mogą być przeprowadzane przez tych płatników składek albo przez ZUS, w tym na wniosek tych płatników. (Źródło)
- Trwają rozpoczęte już jakiś czas temu prace nad nową ustawą o wynagrodzeniu minimalnym.
Obecnie nad projektem (w wersji z 29 października br.) pracuje Komitet do Spraw Europejskich. (Źródło)
- Trwają prace nad nowymi przepisami kolejnej ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Celem tego projektu jest podniesienie wysokości miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego finansowanego ze środków PFRON, jak również zmiana poziomu finansowania zadania z dotacji celowej z budżetu państwa na realizację tego zadania.
Nad tym projektem (wersja z 17 października br.) prace prowadzi teraz Komisja Prawnicza RCL. (Źródło)
- Posuwają się do przodu prace nad nowelizacją KP w zakresie zaliczania umów cywilnoprawnych do stażu pracy.
W odniesieniu do zgłoszonych przez GIP uwag MRPiPS wyjaśniło, że w projekcie dodano przepis, zgodnie z którym okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tzw. zakładowego stażu pracy (jeśli zlecenie było realizowane bądź usługi świadczone na rzecz obecnego pracodawcy). Zapowiedziano także, że przepisy ustawy wejdą w życie od 1 stycznia 2026 r. i od tej daty będzie możliwe wliczenie wcześniejszych okresów do okresu zatrudnienia. (Źródło)
- Nabrały tempa prace legislacyjne nad projektem o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. W wyniku zgłoszonych w procesie legislacyjnym uwag – przygotowano nowy projekt, który jest obecnie procedowany przez Komitet do Spraw Europejskich w trybie obiegowym. (Źródło)
- Rozpoczęły się prace legislacyjne nad projektem ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich oraz projektem ustawy wprowadzającej ustawę o rejestrowanych związkach partnerskich.
Celem projektu jest wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego do polskiego porządku prawnego i tym samym wykonanie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 12 grudnia 2023 r. w sprawie Przybyszewska i inni przeciwko Polsce, w którym ETPCz stwierdził naruszenie przez Polskę art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, tj. prawo do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego. Zgodnie z tym wyrokiem, Polska jest zobowiązana do zapewnienia ram prawnych umożliwiających parom tej samej płci odpowiednie uznanie i ochronę ich związku. Jednakże instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna dla par tej samej płci oraz dla par różnej płci. Nowe przepisy przewidują regulacje w zakresie zasad zawierania i ustania rejestrowanego związku partnerskiego, praw i obowiązków osób pozostających w rejestrowanych związkach partnerskich i stosunki majątkowe między nimi. Zmiany nastąpią także w Kodeksie pracy.
- Prawa majątkowe ze stosunku pracy po śmierci pracownika będą przechodziły na drugą osobę w związku partnerskim,
- Partner ze związku rejestrowanego będzie miał prawo do odprawy pośmiertnej na podstawie art. 93 KP,
- Partner ze związku rejestrowanego oraz jego dzieci będą mieć prawo do odebrania dokumentacji pracowniczej w przypadku śmierci pracownika albo byłego pracownika,
- Partner ze związku rejestrowanego będzie wymieniony w art. 1421 KP,
- Druga osobę w związku partnerskim – na potrzeby korzystania przez pracownika z urlopu opiekuńczego będzie traktowana jako członek najbliższej rodziny. (Źródło)
- Ozusowanie umów cywilnoprawnych – wg deklaracji MRPiPS – nie nastąpi od 1 stycznia 2025 r.
Prace legislacyjne w Sejmie RP:
- Od 5 października br. obowiązują nowe przepisy dotyczące pracodawców i pracowników z terenów objętych powodzią, przewidziane ustawą z 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 1473). Natomiast w Sejmie RP trwają prace nad ich doregulowaniem w celu ułatwienia udzielania pomocy osobom i instytucjom poszkodowanym z powodu powodzi (druk sejmowy 802), m.in. przewidujące doprecyzowanie przepisów w celu zapewnienia skutecznej kontroli nad procesem wydatkowania i rozliczania wsparcia wynikającego ze świadczenia związanego ze zwolnieniem pracownika od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi.
- Do Sejmu RP wpłynął opracowany w MRPiPS projekt nowelizacji KP polegający na wprowadzeniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po urodzeniu (nr druku sejmowego 762), który został skierowany do I czytania.
- Odbyło się I czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 777), który przewiduje ustanowienie 24 grudnia (Wigilii Bożego Narodzenia) dniem ustawowo wolnym od pracy dla wszystkich pracowników, w tym pracowników placówek handlowych, dla których obecnie – zgodnie z ustawą o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta – Wigilia jest dniem roboczym do godziny 14.00.
Ostatecznie Sejm zdecydował, że projekt będzie rozpatrywany przez dwie komisje sejmowe: Komisję Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisję Gospodarki i Rozwoju.
- Rozpoczęły się pracę nad projektem ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 726). Ich celem jest wdrożenie ujednoliconych standardów raportowania ESG w Polsce.
Zapowiedziane zostały także kolejne zmiany w przepisach:
Przede wszystkim:
- RM przyjęła przedłożoną przez MSWiA „Strategię migracyjną Polski na lata 2025-2030”.
W ocenie MRPiPS w założenia tej strategii wpisują się w projekt ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP. Ten projekt wraz z projektem ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia jest cały czas procedowany i ostatnio był rozpatrywany na posiedzeniu Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji. Oba projekty zostały przyjęte ze zmianami i rekomendowane Stałemu Komitetowi Rady Ministrów. (Źródło 1) (Źródło 2)
- Rada Ochrony Pracy podjęła uchwałę (nr 9/XII/2024 ) w sprawie mobbingu i dyskryminacji. ROP zaleca w niej podjęcie prac zmierzających do ratyfikacji Konwencji nr 190 MOP dotyczącej eliminacji przemocy i molestowania w świecie pracy i wdrożenia instrumentów tam przewidzianych do polskiego systemu prawa.
MRPiPS poinformowało, że w resorcie przygotowywana jest ustawa, która doprecyzuje definicję mobbingu. Projekt ma być gotowy w najbliższym czasie (ok. miesiąca) i przesłany do wykazu prac legislacyjnych i programowych rządu.
- Państwa członkowskie UE przyjęły dyrektywę mającą poprawić warunki zatrudnienia osób pracujących dla platform cyfrowych. Nowe przepisy mają pomóc określić ich status pracowniczy oraz lepiej chronić przed zautomatyzowanymi decyzjami. Jak było zapowiadane – pojawi się też domniemanie stosunku pracy, zwłaszcza jeśli będą istniały dowody wskazujące na to, że pracownikom wydawane są polecenia służbowe lub podlegają oni takiej samej kontroli ze strony pracodawcy jak pracownicy etatowi. Dyrektywa ta także, po raz pierwszy w historii UE, reguluje wykorzystanie algorytmów w miejscu pracy. W praktyce oznacza to, że pracownicy nie będą już mogli być monitorowani przez algorytmy lub zwalniani na podstawie decyzji algorytmów; zautomatyzowane systemy będą musiały być monitorowane przez wykwalifikowany personel, a pracownicy będą mieli prawo zakwestionować decyzję podjętą automatycznie przez system.
Rada Ochrony Pracy – mająca także na uwadze nadchodzące w celu wdrożenia powołanej dyrektywy zmiany – pozytywnie zaopiniowała i wyraziła silne poparcie dla projektu budżetu PIP na 2025 rok, w którym przewidziano 34 etaty w związku z planowanymi nowymi zadaniami w zakresie przekształcania umów cywilnoprawnych oraz pracy platformowej.
Serdecznie zapraszamy Państwa 12 i 13 grudnia br. do udziału w Forum Kadrowo-Płacowego dla Praktyków, które odbędzie się pod hasłem: „Wyzwania w rozliczeniu płac i zarządzaniu polityką wynagrodzeń”.
W ramach Warsztatu – dowiecie się Państwo jak stworzyć poprawny i praktyczny regulamin wynagradzania.
Szczegółowy program Konferencji i Warsztatu znajdziecie Państwo w linkach poniżej:
https://konferencjakadryplace.pl/
https://konferencjakadryplace.pl/warsztat-13-grudnia-2024/
Na spotkanie z Państwem w ramach FKPP zaprosiliśmy najlepszych ekspertów, którzy podzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem zawodowym.
Zachęcamy także do udziału w naszych jesienno – zimowych szkoleniach: