Kiedy pracodawca musi przesunąć urlop wypoczynkowy pracownika?
Kodeks pracy wskazuje w jakich sytuacjach pracodawca musi przesunąć urlop wypoczynkowy pracownika, a kiedy jest to opcjonalne (fakultatywne). Pracodawca ma obowiązek przesunąć cały, udzielony pracownikowi, a nie rozpoczęty przez niego urlop wypoczynkowy w sytuacjach wskazanych w art. 165 Kodeksu pracy. Ten przepis stanowi, że jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:
- czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
- odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- powołania na ćwiczenia wojskowe w ramach pasywnej rezerwy, stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie albo stawienia się do pełnienia służby w aktywnej rezerwie, na czas do 3 miesięcy,
- urlopu macierzyńskiego (lub innego urlopu z tytułu pełnienia funkcji rodzicielskich, za który przysługuje zasiłek macierzyński, tj. urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego albo części tych urlopów).
– to pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop wypoczynkowy na termin późniejszy. Co istotne, wskazana w art. 165 Kodeksu pracy lista przyczyn zobowiązujących pracodawcę do tego, żeby przesunął termin rozpoczęcia urlopu przez pracownika – nie jest zamknięta.
W powołanym przepisie wymienione są tylko przykładowe przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Jeśli zatem pracownik nie będzie mógł rozpocząć korzystania z urlopu wypoczynkowego z innych przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, np. z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, w okresie za który przysługuje zasiłek opiekuńczy, to pracodawca również będzie miał obowiązek przesunąć termin urlopu na późniejszy.
Natomiast zgodnie z art. 166 Kodeksu pracy, część urlopu wypoczynkowego niewykorzystaną z powodu:
- czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
- odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- odbywania ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy, pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie albo pełnienia służby w aktywnej rezerwie, przez czas do 3 miesięcy,
- urlopu macierzyńskiego (ale także urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego albo części tych urlopów).
– pracodawca jest również obowiązany przesunąć i udzielić w terminie późniejszym. Trzeba podkreślić, że katalog przypadków, w których pracodawca musi przesunąć niewykorzystaną część urlopu jest zamknięty.
W przypadkach opisanych w art. 165 i 166 Kodeksu pracy przesunięcie urlopu wypoczynkowego jest obowiązkiem pracodawcy, nie jest wymagany wniosek pracownika. Pracownik ma natomiast obowiązek wykazać wystąpienie przesłanki (powodu), dla którego urlop musi być przesunięty.
Na kiedy i na jakich zasadach pracodawca ma udzielić przesuniętego urlopu? Przepisy prawa pracy nie przesądzają co oznacza „termin późniejszy” na potrzeby stosowania art. 165 i 166 Kodeksu pracy. Z treści § 5 rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wynika, że ten późniejszy termin pracodawca uzgadnia z pracownikiem. Wskazane byłoby, żeby był to jeszcze rok kalendarzowy, w którym pracownik nabył prawo do urlopu wypoczynkowego (art. 152 Kodeksu pracy). Jeżeli nie będzie to możliwe, to należy zaakceptować dopuszczalność przesunięcie niewykorzystanego urlopu lub jego części na kolejny rok kalendarzowy, do granic urlopu zaległego (art. 168 Kodeksu pracy). Oznacza, że urlop przesunięty na zasadach określonych w art. 165 i 166 Kodeksu pracy, powinien najpóźniej rozpocząć się 30 września kolejnego roku kalendarzowego.
W razie gdyby strony stosunku pracy nie mogły się porozumieć w kwestii terminu wykorzystania przesuniętego urlopu wypoczynkowego lub jego części – ostateczną decyzję podejmie pracodawca (lub działający w jego imieniu bezpośredni przełożony pracownika).
Czy można udzielić przesuniętego urlopu na termin przypadający od razu po zakończeniu korzystania przez pracownika ze zwolnienia lekarskiego z powodu choroby, co było powodem przesunięcia? Tak. Ważne, żeby zwolnienie lekarskie się zakończyło.
Czy jest dopuszczalne udzielenie przesuniętego urlopu po chorobie trwającej dłużej niż 30 dni bez badań kontrolnych? Tak. MRPiPS oraz GIP wyrazili pogląd, że przeprowadzenie badań kontrolnych nie stanowi warunku udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni. Obowiązkiem pracodawcy jest natomiast skierować pracownika na takie badania przed dopuszczeniem do pracy. Zatem nie istnieją przeszkody prawne, aby bezpośrednio po zakończeniu okresu nieobecności pracownika w związku z chorobą, udzielony mu został urlop wypoczynkowy (stanowisko z 17 stycznia 2023 r. dla Aktualności Kadrowych WIP). Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 20 marca 2008 r. (II PK 214/07), w którym stwierdził, że nie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy (art. 165 § 1 k.p.) rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po ustaniu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownika, która trwała dłużej niż 30 dni.
Korzystając z urlopowej tematyki bloga – serdecznie zapraszamy Państwa na szkolenie pt. „Aktualizacja prawa pracy po wakacjach – nowa wykładnia i praktyczne orzecznictwo”, które 26 sierpnia br. poprowadzi p. Monika Frączek. Szkolenie jest potwierdzone, a dodatkowo jest objęte wakacyjną promocją.
Szczegóły znajdziecie Państwo klikając link poniżej:
Zapraszamy również do udziału w pozostałych szkoleniach zaplanowanych na sierpień br. i do skorzystania z wakacyjnej promocji:
Zachęcamy także, żeby być na bieżąco czytając nasze Aktualności:
https://www.mostwanted.edu.pl/aktualnosci/
Zwracamy też uwagę, że już można zapisywać się na Konferencję i Warsztaty w ramach jesiennej edycji Ogólnopolskiego Kongresu Prawa Pracy.
Szczegóły tego wydarzenia znajdziecie Państwo pod linkiem: https://ogolnopolskikongresprawapracy.pl/