Urlop ojcowski w pytaniach i odpowiedziach.
Z okazji Dnia Ojca – wszystkim Tatom życzymy tego co najlepsze, zdrowia, radości, spełnienia marzeń i wielu powodów do uśmiechu 😊
Przypominamy także, że uprawnieniem rodzicielskim przewidzianym tylko dla Taty jest urlop ojcowski (art. 1823 Kodeksu pracy).
Jaki jest wymiar urlopu ojcowskiego i jak długo można z niego korzystać?
- Pracownik – ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni w celu sprawowania opieki nad dzieckiem i może korzystać z niego nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia.
- Ojciec adopcyjny (czyli pracownik, który przysposobił dziecko) – z maksymalnie 2 tygodni urlopu ojcowskiego może korzystać do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Jeżeli pracownik nie wykorzysta urlopu ojcowskiego w terminie – to on przepadnie.
Dziecko pracownika urodziło się 21 czerwca br. – do kiedy ojciec może korzystać z urlopu ojcowskiego?
Pracownik może korzystać z urlopu ojcowskiego do 20 czerwca 2025 r. włącznie. W dniu 21 czerwca 2025 r. od godziny 0:00 dziecko będzie mieć już ukończone 12 miesięcy życia. Wynika to z art. 112 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.
Do kiedy z urlopu ojcowskiego może skorzystać pracownik – ojciec, którego dziecko urodziło się przed 26 kwietnia 2023 r. ?
W poprzednim stanie prawnym z urlopu ojcowskiego można było korzystać dłużej. Zatem, wprowadzając zmiany do przepisów o urlopie ojcowskim przewidziano, że:
- pracownik – ojciec wychowujący dziecko w dniu 26 kwietnia 2023 r. (czyli dziecko, które urodziło się przed tą datą), który jeszcze nie korzystał z urlopu ojcowskiego – może z niego skorzystać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia.
- natomiast pracownik, który przed 26 kwietnia 2023 r. uzyskał prawomocne orzeczenie o przysposobieniu dziecka – może urlop ojcowski wykorzystać w ciągu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka, nie dłużej niż do 14. urodzin tego dziecka.
Czy urlop ojcowski jest płatny?
Tak, za urlop ojcowski przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Czy urlop ojcowski jest wskazywany pracownikowi w informacji o warunkach zatrudnienia?
Przyjmuje się, że nie jest to wymagane, gdyż urlop ojcowski nie jest urlopem opłacanym ze środków finansowych pracodawcy. Niemniej jednak poinformowanie pracownika o prawie do tego urlopu nie jest błędem.
Na jakich zasadach składa się wniosek o urlop ojcowski?
Wniosek o urlop ojcowski pracownik składa:
- w postaci papierowej lub elektronicznej,
- w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.
Wniosek o urlop ojcowski może więc być złożony e-mailem, sms-em lub przez pulpit pracowniczy.
Co trzeba zrobić jeżeli wniosek o urlop ojcowski został złożony e-mailem, a u pracodawcy są prowadzone papierowe akta osobowe?
Wniosek pracownika trzeba wydrukować, osoba upoważniona przez pracodawcę do prowadzenia dokumentacji pracowniczej powinna ten wniosek podpisać, potwierdzając zgodność wydruku z dokumentem elektronicznym i umieścić w części B akt osobowych pracownika. Pracownik – ojciec nie musi podpisywać wydruku wniosku.
Czy urlop ojcowski może być podzielony na części?
Tak, ale tylko na 2 części, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Tydzień rozumiemy jako 7 dni kalendarzowych. Oznacza to, że pracownik nie może dokonać np. takiego podziału, że jedna część urlopu ojcowskiego obejmuje 10 dni, a druga – 4 dni. W takim przypadku pracownik mógłby wykorzystać 10 dni urlopu ojcowskiego, ale 4 dni by mu przepadły.
Czy można skorzystać z 1 dni urlopu ojcowskiego?
Nie. Urlop ojcowski to nie urlop rodzicielski, który może być wykorzystywany na pojedyncze dni. Urlopu ojcowskiego nie może wykorzystywać na pojedyncze dniówki. Najniższy wymiar urlopu ojcowskiego z jakiego pracownik może skorzystać to 7 dni.
Czy pracownik może wykorzystać tylko jedną część urlopu ojcowskiego, czyli tylko 7 dni?
Tak, pracownik nie ma obowiązku wykorzystania urlopu ojcowskiego w pełnym wymiarze. Urlop ojcowski przysługuje w wymiarze do 2 tygodni.
Czy między dwoma częściami urlopu ojcowskiego mogą być przerwy?
Tak. Części urlopu ojcowskiego nie muszą przypadać bezpośrednio po sobie. Trzeba tylko pamiętać, żeby zmieścić się i ze złożeniem wniosku (obowiązuje termin wyprzedzenia nie krótszy niż 7 dni) i z wykorzystaniem urlopu do granicy wieku dziecka.
Przypominamy, że pracodawca nie ma obowiązku iść pracownikowi na rękę i udzielić urlopu ojcowskiego szybciej niż po upływie 7 dni od dnia złożenia wniosku.
Pracownik ojciec w trakcie wykorzystywania urlopu ojcowskiego zawnioskował o udzielenie mu bezpośrednio po tym urlopie całego urlopu wypoczynkowego. Czy pracodawca musi udzielić urlopu?
Tak. Do pracownika ojca korzystającego z urlopu ojcowskiego stosuje się odpowiednio art. 163 § 3 Kodeksu pracy, co oznacza, że jeżeli pracownik złoży wniosek, żeby bezpośrednio po urlopie ojcowskim udzielić mu urlopu wypoczynkowego – to pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika.
Czy przerwa się urlop ojcowski na okres hospitalizacji ojca?
Ani choroba ani hospitalizacja pracownika – ojca nie powoduje przerwania urlopu ojcowskiego z mocy prawa ani nie uprawnia do jego przerwania na wniosek pracownika. Ewentualne wycofanie wniosku może mieć miejsce w uzgodnieniu z pracodawcą.
Czy pracownik może przerwać urlop ojcowski na okres hospitalizacji dziecka?
Tak. Pracownik może wystąpić do pracodawcy o przerwanie urlopu ojcowskiego na okres hospitalizacji dziecka, ponieważ stosuje się do niego odpowiednio art. 181 Kodeksu pracy. Nie ma opisanej procedury korzystania z tego uprawnienia, ale przyjmuje się, że pracownik powinien poinformować o zamiarze skorzystania z tego uprawnienia (takie poinformowanie może mieć formę wniosku, papierowego, elektronicznego lub ustnego), a pracodawca nie może odmówić.
Co się stanie jeżeli przed przerwaniem urlopu ojcowskiego na okres hospitalizacji dziecka pracownik wykorzystał tylko 2 dni z 7-miu dni o jakie zawnioskował?
W takiej sytuacji nie ma problemu, że część urlopu przed hospitalizacją dziecka to 2 dni, a po hospitalizacji dziecka to 5 dni. Przyjmuje się bowiem – jakkolwiek nie jest to wyraźnie napisane w Kodeksie pracy – że urlop ojcowski przed i po przerwie przypadającej na pobyt dziecka w szpitalu stanowi tę samą część tego urlopu. Inna interpretacja byłaby niekorzystna dla pracownika – ojca.
Czy pracownik może powrócić na urlop ojcowski dopiero po wyjściu dziecka ze szpitala?
Zakończenie hospitalizacji dziecka to ostateczny termin, w którym pracownik musi powrócić na urlop ojcowski, który przerwał (w przeciwnym razie prawo do wykorzystania urlopu mu przepadnie). Pracownik może też powrócić na urlop ojcowski wcześniej. Przypominamy również, że w przypadku urlopu ojcowskiego obowiązuje jeszcze jedno ograniczenie – upływ 12 miesięcy życia dziecka. Gdyby więc hospitalizacja dziecka zakończyła się po dniu pierwszych urodzin dziecka, to ojciec nie wykorzysta już urlopu ojcowskiego.
Jaki jest wymiar urlopu ojcowskiego, gdy urodzą się bliźnięta?
Do 2 tygodni. Tylko wymiar urlopu macierzyńskiego zwiększa się znacznie w przypadku, gdy urodzą się bliźnięta. Wymiar urlopu rodzicielskiego zwiększa się o 2 tygodnie. Natomiast wymiar urlopu ojcowskiego się nie zwiększa, ponieważ jest niezależny od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.
Czy pracownikowi – ojcu przysługuje ochrona trwałości zatrudnienia w trakcie korzystania z urlopu ojcowskiego?
Tak. Pracownik ten jest chroniony przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę (na zasadach określonych w art. 177 Kodeksu pracy). Ponadto w czasie, gdy pracownik korzysta z urlopu ojcowskiego lub jego części – pracodawca nie może prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tym pracownikiem.
Kiedy zaczyna się ochrona pracownika na urlopie ojcowskim?
Od dnia złożenia wniosku o urlop ojcowski lub o jego część. Gdyby jednak pracownik złożył wniosek o urlop ojcowski z większym wyprzedzeniem niż 7 dni (co jest możliwe) – to ochrona rozpocznie się nie z dniem złożenia wniosku, ale 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego albo jego części.
Czy pracownik na urlopie ojcowskim jest też chroniony w razie zwolnień grupowych?
Tak, ochronę uchyla dopiero upadłość lub całkowita likwidacja pracodawcy. Natomiast w razie zwolnień grupowych lub indywidualnych z przyczyn niedotyczących pracowników – pracownikowi przebywającemu na urlopie ojcowskim nie można wręczyć zwolnienia definitywnego. Może natomiast otrzymać wypowiedzenie zmieniające.
Jeżeli macie Państwo wątpliwości, jak gromadzić w dokumentacji pracowniczej wnioski dotyczące uprawnień rodzicielskich; które z nich umieszczać w aktach osobowych, a które w dokumentacji zasiłkowej – to zapraszamy 12 lipca br. do udziału w szkoleniu pt. „Porządek w dokumentach z zakresu prawa pracy – problematyczne zagadnienia”, w ramach którego tego typu wątpliwości wyjaśni p. Monika Frączek.
Szczegółowy program szkolenia i formularz zgłoszeniowy znajdziecie Państwo klikając w poniższy link:
Żeby być cały czas na bieżąco – śledźcie Państwo naszą zakładkę „Aktualności”:
https://www.mostwanted.edu.pl/aktualnosci/