Co się dzieje z nowelizacją specustawy ukraińskiej?
Prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw został skierowany do:
opiniowania, m.in. przez Biuro Legislacyjne kancelarii Sejmu, Krajową Radę Radców Prawnych, Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Izbę Gospodarczą, Radę Dialogu Społecznego, Polską Akademię Nauk, organizacje samorządowe oraz
konsultacji społecznych. W zakładce dotyczącej tych konsultacji na dzień 4 września br. wyświetlała się liczba 1242 wypełnionych ankiet.
W obszarze dotyczącym zatrudniania obywateli Ukrainy projekt przewiduje przede wszystkim:
przedłużenie okresu obowiązywania rozwiązań prawnych przewidzianych w ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa do dnia 4 marca 2026 r. Dotyczy to, w szczególności okresu, w którym pobyt na terytorium RP obywateli Ukrainy, którzy przybyli tu w związku z działaniami wojennymi jest uznawany za legalny, w tym także na potrzeby dostępu do rynku pracy.
Ma też zostać przedłużony okres ważności wydanych lub udzielonych obywatelom Ukrainy wiz krajowych, zezwoleń na pobyt czasowy, kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” oraz okres, w którym uznaje się za legalny pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Polski na podstawie m.in. wizy Schengen.
Ponadto mają zostać wprowadzone przepisy likwidujące luki, które pozwalają na legalizację pobytu w Polsce tych osób, które są dotknięte wojną.
W tym obszarze nowe regulacje mają wykluczyć:
możliwość nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, gdyż takie wielokrotne, krótkotrwałe przekraczanie granicy nie jest związane bezpośrednio z działaniami wojennymi.
lukę, która umożliwiała legalizację pobytu w Polsce poprzez wprowadzenie konieczności potwierdzenia więzów rodzinnych obywatela państwa trzeciego z obywatelem Ukrainy odpowiednimi dokumentami stanu cywilnego lub innymi dokumentami o podobnym charakterze – wydanymi przez właściwe władze kraju.
Projektowana ustawa znosi możliwość przedłużenia okresu „spoczywania” terminów załatwiania przez wojewodów na załatwienie spraw dotyczących udzielenia zezwoleń na pobyt czasowy, pobyt stały, pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub cofnięcia tych zezwoleń oraz zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę lub zmiany zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.
Natomiast MSWiA zakomunikowało, że przygotowany przez Prezydenta RP projekt ustawy nie jest kompleksowy, nie odpowiada na wyzwania związane z cudzoziemcami i niesie ryzyko paraliżu urzędów wojewódzkich, w związku ze zwiększoną liczbą wniosków o legalizację pobytu na nowych zasadach.
W związku z powyższym, Podsekretarz Stanu w MSWiA – p. Maciej Duszczyk skierował Stały Komitet Rady Ministrów w trybie przyśpieszonym projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (UD229).
Jak podkreśla MSWiA – projektowana ustawa zakłada w szczególności:
powiązanie prawa do świadczeń z aktywnością zawodową, aby zachęcić cudzoziemców do legalnej pracy i ograniczyć nieuczciwe wykorzystywanie systemu z uwzględnieniem wyjątków dla osób w trudnej sytuacji,
wprowadzenie obowiązku posiadania numeru PESEL przez cudzoziemców ubiegających się o świadczenia oraz przez ich dzieci, co umożliwi lepszą identyfikację beneficjentów,
integrację baz danych różnych instytucji, co pozwoli na skuteczniejsze monitorowanie uprawnień cudzoziemców oraz eliminowanie prób wyłudzania świadczeń. Pozwoli to m.in. ZUS na bieżącą weryfikację spełnienia warunku zamieszkiwania na terytorium RP przez cudzoziemców i ich dzieci, na które pobierane są świadczenia.
Ponadto, projekt zakłada przedłużeniedo 4 marca 2026 r. niektórych rozwiązań, przewidzianych w ustawie pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, w tym przedłużenie:
okresu ważności wizy krajowej obywatela Ukrainy oraz zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy,
okresu ważności kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca oraz dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” wydanych obywatelom Ukrainy,
okresu, w którym pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie: wizy Schengen wydanej przez organ polski, wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, dokumentu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, str. 3, z późn. zm.) – wydanego przez właściwy organ innego państwa obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw tego obszaru oraz w ramach ruchu bezwizowego uznaje się za legalny, okresu niestosowania art. 142 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2025 r. poz. 1079) w postępowaniach w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej,
okresu, w którym udziela się obywatelowi Ukrainy zezwolenia na pobyt czasowy przez rok, licząc od dnia wydania decyzji, w przypadku gdy nie spełnia on wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na deklarowany cel pobytu lub okoliczności, które są podstawą ubiegania się o to zezwolenie, nie uzasadniają jego pobytu na terytorium RP przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Ponadto projektowane przepisy mają na celu:
rozszerzenie katalogu przesłanek do uchylenia w/w zezwolenia, w sytuacji gdy obywatel Ukrainy:
złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane lub informacje, lub
zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego lub takiego dokumentu używał jako autentycznego,
w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego,
aktualizację wymogów do nabycia statusu CUKR oraz uregulowanie legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy do 4 marca 2026 r. złożą wniosek o status CUKR, do czasu uzyskania rozstrzygnięcia,
wykluczenie możliwości nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego,
doprecyzowanie sposobu potwierdzania więzów rodzinnych cudzoziemca, dokumentami stanu cywilnego lub innymi dokumentami wydanymi przez właściwe władze kraju.
Dodatkowo projektowana ustawa zawiera propozycję przedłużenia obowiązywania przepisów o wydłużeniu okresu spoczywania terminów załatwiania przez wojewodów określonych spraw administracyjnych cudzoziemców do dnia 4 marca 2026 r. Dotyczy to:
postępowań w sprawach udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy,
udzielenia zezwolenia na pobyt stały,
udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę,
zmiany zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
cofnięcia cudzoziemcom zezwolenia na pobyt czasowy,
cofnięcia zezwolenia na pobyt stały oraz cofnięcia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
W naszej ocenie, można złożyć, że oba projekty zmian w przepisach „spotkają się” w Sejmie RP (czas na zakończenie konsultacji społecznych wyznaczono do 25 września br.; do tego czasu MSWiA prawdopodobnie odniesie się do uwag zgłoszonych w ramach SKRM i rządowy proces legislacyjny się zakończy). Jest też bardzo prawdopodobne, że obydwa projekty będą w Sejmie procedowane razem.
Co się stanie, jeżeli do 30 września br. nie zakończą się prace parlamentarne?
Na jakich zasadach będzie się wtedy zatrudniać obywateli Ukrainy?
Czy są takie osoby z Ukrainy, które będą mogły bez problemu nadal pracować, nawet jeżeli nowelizacja specustawy ukraińskiej nie zostanie uchwalona do 30 września br.?
To bardzo ważne pytania, a wszystko może się zdarzyć. Dlatego rekomendujemy, żeby:
ocenić sytuację prawną zatrudnionych w Państwa firmie obywateli Ukrainy,
przygotować się jak najlepiej na każdą ewentualność (uchwalenie nowych przepisów do 30 września br. albo ich nieuchwalenie) – biorąc pod uwagę wskazówki najlepszego eksperta z tej tematyki.
Dlatego gorąco zapraszamy Państwa już 22 września br. na szkolenie„Legalizacja pobytu i pracy obywateli Ukrainy przed i po 30.09.2025 r. oraz zatrudnienie pozostałych cudzoziemców po zmianach”, które poprowadzi p. Cezary Pytlarz. To szkoleniowiec z ogromnym doświadczeniem zawodowym, którego nie trzeba przedstawiać osobom ani firmom lub instytucjom powierzającym pracę pracownikom czy zleceniobiorcom z zagranicy.
Formularz do zapisów znajdziecie Państwo w linku poniżej:
Zachęcamy także do udziału w innych naszych szkoleniach. Taką ofertę znajdziecie tylko u nas.
Mamy nie tylko ciekawe tematy, ale także wybitnych, doświadczonych ekspertów, którzy chętnie dzielą się swoją wiedzą. Sprawdźcie nas 😊
Ponadto w Most Wanted! organizujemy dla Państwa również wydarzenia, w których warto wziąć udział:
dla wiedzy,
dla kontaktów z naszymi ekspertami oraz z osobami, które zrozumieją Państwa jak nikt inny, gdyż mierzą się z takimi samymi wyzwaniami,
dla siebie, żeby spędzić czas nie tylko merytorycznie, ale także miło i w pięknym otoczeniu (chyba, że ktoś wybierze udział on-line, to wtedy – w wybranym przez siebie otoczeniu, co też ma swoje zalety).
Zatem zachęcamy do udziału:
23 i 24 października br. – w 51 Ogólnopolskim Kongresie Prawa Pracy,
Szczegóły organizacyjne, programy wystąpień na Konferencji i programy Warsztatów oraz formularz zgłoszeniowy do zapisów – znajdziecie najdziecie Państwo w poniższym linku:
20 i 21 listopada br. – w Forum Kadrowo – Placowym dla Praktyków
Więcej informacji na temat FKPP (tematów, które zostaną poruszone na Konferencji oraz dwóch praktycznych warsztatów do wyboru), a także formularz zgłoszeniowy znajdziecie Państwo w linku poniżej:
https://www.konferencjakadryplace.pl
11 i 12 grudnia br. – w zimowej Konferencji „Cudzoziemcy na Rynku Pracy”
Zachęcamy do regularnego odwiedzania naszej strony oraz śledzenia social mediów – gdyż już wkrótce poinformujemy o szczegółach „Cudzoziemców na Rynku Pracy” (zakresie tematycznym Konferencji oraz warsztatów, a także przedstawimy prelegentów i wykładowców).
10 i 11 stycznia 2026 r. – w wyjątkowym wydarzeniu Work-Life Fusion – Konferencji Zrównoważonej Kariery
