W trakcie trwania zatrudnienia pracownicy zazwyczaj uczestniczą w różnych szkoleniach. Jednakże – w zakresie związanym z prawem pracy – nie wszystkie szkolenia są takie same. Tylko na podstawie Kodeksu pracy możemy wyróżnić następujące kategorie szkoleń:
szkolenia BHP – odbywane zgodnie z 2372 – 2375 KP,
szkolenia obowiązkowe, niezbędne do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, które pracodawca ma obowiązek przeprowadzić albo zorganizować, a pracownik ma obowiązek w nich uczestniczyć (art. 9413 KP),
szkolenia (i inne formy nauki) podnoszące kwalifikacje zawodowe (art. 1031 – 1035 KP),
podnoszenie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności na zasadach innych niż określone w art. art. 1031 – 1035 KP (art. 1036 KP).
Każde szkolenie odbywające się w czasie pracy pracownika zawsze jest zaliczane do czasu pracy i co do tej kwestii nie ma wątpliwości.
Jak jednak traktowane są poszczególne szkolenia w zakresie np. czasu pracy pracownika jeżeli odbywają się poza jego czasem pracy? Jeżeli szkolenie jest obowiązkowe na podstawie art. 9413KP – to jestwliczane do czasu pracy także wtedy, gdy przypadają poza czasem pracy pracownika (czyli przed jego dniówką roboczą, po dniówce, a także w dniu wolnym).
W jakim przypadku szkolenie jest obowiązkowe zgodnie z art. 94 KP? Powołany przepis stanowi, że ma to miejsce wtedy, gdy obowiązek pracodawcy przeprowadzenia szkoleń pracowników niezbędnych do wykonywania określonego rodzaju pracy lub pracy na określonym stanowisku wynika:
z postanowień układu zbiorowego pracy lub
z postanowień innego porozumienia zbiorowego lub
z postanowień regulaminu np. regulaminu pracy lub
z postanowień przepisów prawa, umowy o pracę lub
z polecenia przełożonego.
Takie szkolenia muszą odbywać szkolenia się na koszt pracodawcy oraz, w miarę możliwości, w godzinach pracy pracownika. Gdyby nie dało się przeprowadzić takiego szkolenia w czasie pracy pracownika – to jego czas przypadający po godzinach pracy pracownika – trzeba wliczyć mu do jego czasu pracy.
Pracodawca, który będzie naruszał przepisy dotyczące pokrywania kosztów szkoleń, o których mowa w art. 9413 KP – popełni wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 w § 1 pkt 5d KP).
Pracodawca, który nie będzie traktował obowiązkowych szkoleń odbywanych poza czasem pracy pracownika jak pracy w godzinach nadliczbowych – naruszy przepisy o czasie pracy, a to jest już od dawna wykroczeniem, za które inspektor PIP może nałożyć mandat (art. 281 w § 1 pkt 5 KP).
Jak w takim razie traktować szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe? Przepis art. 17 KP pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 1 marca 2018 r. (III UK 33/17), przez „ułatwianie” podnoszenia kwalifikacji, należy rozumieć:
nieodmawianie bez uzasadnionych przyczyn zgody na korzystanie z wybranej przez pracownika formy kształcenia oraz
tworzenie pozytywnej atmosfery wobec uczących się pracowników.
Co należy rozumieć pod pojęciem „podnoszenie kwalifikacji zawodowych”? To pojęcie jest zdefiniowane jako zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Czy inicjatywa pracodawcy może być rozumiana jako polecenie? Co do zasady nie, gdyż nie są to pojęcia tożsame. Ponadto MRPiPS, wyjaśniło, że 9413 Kodeksu pracy nie dotyczy umów o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, które uregulowane są w art. 102 i następnych K.p. w rozdziale III. Kwalifikacje zawodowe pracowników (stanowisko opublikowane w U i PP nr 19 z 1 października 2023 r.).
Jednakże w praktyce może się okazać, że będzie trudno odróżnić przypadek w którym pracodawca w wyraził inicjatywę, żeby pracownik wziął udział w szkoleniu stanowiącym ofertę, a ten, w którym pracownik otrzymał polecenie służbowe uczestniczenia w szkoleniu.
Cały czas masz spory i dyskusje z pracownikiem, który uważa, że szkolenie które odbył trzeba mu zaliczyć do czasu pracy, chociaż miało miejsce po godzinach?
Nie wiesz, czy możesz zgodzić się na udział pracownika z niepełnosprawnością w weekedowym szkoleniu wyjazdowym?
Marzysz o procedurze szkoleniowej, którą można udostępnić pracownikom i nie tłumaczyć każdemu z osobna zasad uczestniczenia w określonych szkoleniach?
Wiedzę na ten temat i wskazówki co do praktycznych rozwiązań uzyskasz w trakcie wystąpienia p. Łukasza Prasołka na Konferencji w ramach Ogólnopolskiego Kongresu Prawa Pracy. Dowiesz się:
Czy procedura szkoleniowa ułatwi opisywanie zasad odbywania szkoleń w IWZ?
Czy wszystkie szkolenia trzeba zaliczyć do czasu pracy?
Co do jakich szkoleń można wydać pracownikowi polecenie uczestniczenia?
Jak podzielić szkolenia w procedurze szkoleniowej, żeby miała ona sens i stanowiła faktyczną pomoc w pracy?
Czy szkolenia BHP traktuje się tak samo, jak inne szkolenia?
Czy szkolenia okresowe dla kierowców podlegają pod art. 9413 KP?
Czy szkolenia językowe (które najczęściej są bonusem dla pracownika) powinno się szczególnie wyodrębnić w procedurze szkoleniowej?
Czy studia podyplomowe, długie kursy odbywane w celu uzyskania konkretnych certyfikatów można traktować tak jak inne szkolenia, czy powinny mieć specjalne postanowienia w procedurze szkoleniowej?
Co warto zapisać w umowie lojalnościowej, żeby podkreślić rodzaj i zasady odbywania określonej formy nauki?
Kiedy przepisy branżowe wymagają szkolenia, a kiedy tylko potwierdzenia kwalifikacji lub uprawnień przez pracownika?
Serdecznie zapraszamy do udziału w 49-edycji Ogólnopolskiego Kongresu Prawa Pracy, który odbędzie się już 24 i 25 października br. pod hasłem: Prawo Pracy 2024/2025: procedury, raporty i obowiązki informacyjne – najnowsza wykładnia, nadchodzące zmiany.
Szczegółowy program tego Wydarzenia oraz linki do zapisów znajdziesz poniżej:
Już niedługo będzie można składać wnioski do programu pilotażowego MRPiPS Chodzi o program pilotażowy skróconego czasu pracy. Przypominamy, że wnioski można…
