Nadchodzi – drugi Action Planu Europejskiego Filaru Praw Socjalnych

Niedawno zamieściliśmy materiał na temat well-beingu w miejscu pracy. Wskazaliśmy w nim, jakie zyski może przynieść firmie lub instytucji inwestycja w dobrostan psychiczny (zdrowie psychiczne) zatrudnionych.

https://mostwanted.edu.pl/czy-firmy-stac-na-notwell-being/

Teraz wracamy do tego tematu z dodatkowym przesłaniem:

Ten kto teraz:

opracuje i wdroży narzędzia do zapewnienia dobrostanu psychicznego pracowników,
wprowadzi holistyczne programy wspierające pracowników w dbaniu o zdrowie psychiczne,
zaangażuje kadrę kierowniczą, w tym osoby decyzyjne w temat i pokaże im strategiczne atuty, jakie cechują firmy dbające o well-being

- będzie miał łatwiej w przyszłości; wtedy gdy takie działania staną się obowiązkowe i będą musiały zostać wprowadzone w ustawowo określonym terminie.

W najbliższym czasie to regulacje prawne zaczną wymagać od zatrudniających zapewniania:

realnej równowagi między pracą a życiem prywatnym,
lepszej ochrony zdrowia psychicznego w miejscu pracy,
rozwiązań promujących równość, inkluzywność i zdrowie psychiczne.

Co się stanie? Zapraszamy do dalszej lektury i przeczytania poniższego tekstu autorstwa p. Barbary Surdykowskiej - uznanej ekspertki z obszaru prawa pracy, polityki społecznej i dialogu społecznego.

Czy działy personalne i HR za chwilę będą przygotowywać się do kolejnych, nowych obowiązków? Tak. Komisja Europejska rozpoczęła bowiem konsultacje publiczne w sprawie drugiego Action Planu Europejskiego Filaru Praw Socjalnych.

Komisja Europejska uruchomiła właśnie konsultacje publiczne dotyczące nowego, drugiego „Planu działania na rzecz wdrażania Europejskiego Filaru Praw Socjalnych”. Choć może się wydawać, że to jedynie kolejny unijny dokument strategiczny, warto poświęcić mu szczególną uwagę zwłaszcza z perspektywy HR i działów personalnych. To właśnie w planach działania Komisji widać bowiem, jakie zmiany legislacyjne - w tym nowe dyrektywy - mogą realnie ukształtować europejski rynek pracy w najbliższych latach. A nadchodzące zmiany dotyczyć będą m.in. lepszej ochrony pracowników, wsparcia dla transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz wzmocnienia dialogu społecznego.

Czym jest Europejski Filar Praw Socjalnych?

Europejski Filar Praw Socjalnych został ogłoszony i podpisany wspólnie przez Parlament Europejski, Radę i Komisję Europejską podczas szczytu społecznego w Göteborgu, 17 listopada 2017 roku.

Inicjatorem Filaru była Komisja Europejska pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera, choć sam pomysł zrodził się jeszcze w czasach Komisji José Manuela Barroso. Jednym z jego założeń było zakończenie niekończących się debat o tym, co w zakresie polityki społecznej należy do kompetencji unijnych, a co do kompetencji krajów członkowskich. Filar miał wyznaczyć wspólne minimum i ramy działania niezależnie od podziału kompetencji.

Filar opiera się na 20 kluczowych zasadach i prawach służących „sprawiedliwym i dobrze funkcjonującym rynkom pracy oraz systemom socjalnym”. Zostały one pogrupowane w trzy główne obszary:

Równe szanse i dostęp do rynku pracy w tym prawo do edukacji, uczenia się przez całe życie czy wsparcie przy poszukiwaniu zatrudnienia.
Uczciwe warunki pracy m.in. prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, bezpiecznych warunków pracy czy równowagi między pracą a życiem prywatnym.
Ochrona socjalna i włączenie społeczne np. dostęp do opieki zdrowotnej, świadczeń emerytalnych i zabezpieczenia społecznego.

Choć sam Filar nie ma charakteru wiążącego prawnie, to stał się punktem odniesienia dla całej społecznej agendy legislacyjnej Unii Europejskiej.

Pierwszy Plan Działania – czyli co się już wydarzyło?

Pierwszy Plan Działania (tzw. European Pillar of Social Rights Action Plan) został przyjęty 4 marca 2021 roku. Jego celem było ożywienie społecznego wymiaru Europy po pandemii COVID-19 oraz określenie konkretnych celów do osiągnięcia do 2030 roku. Wśród nich znalazły się:

co najmniej 78% zatrudnienia wśród osób w wieku 20–64 lat;
udział w szkoleniach na poziomie co najmniej 60% dorosłych rocznie;
ograniczenie liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym o co najmniej 15 mln (w tym 5 mln dzieci).

Plan działania zawierał również konkretne inicjatywy ustawodawcze, które dziś są już obowiązującym lub negocjowanym prawem UE. Wśród nich warto wymienić:

Dyrektywę (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, której celem jest wzmocnienie rokowań zbiorowych i zapewnienie godziwego poziomu płacy minimalnej;
Dyrektywę (UE) 2023/970 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn poprzez przejrzystość wynagrodzeń;
inicjatywy wspierające dialog społeczny, w tym odnowiony proces refleksji nad jego przyszłością (Komunikat COM(2023) 40 final);
wdrażanie unijnej gwarancji dla dzieci oraz instrumenty wspierające zatrudnienie młodzieży.

Warto podkreślić, że pierwszy plan działania był głównym motorem napędowym społecznej agendy legislacyjnej UE w latach 2021–2024. To, co trafiło do planu, w większości zostało wdrożone lub przynajmniej trafiło do agendy prac legislacyjnych.

Czego można się spodziewać po drugim Action Planie?

Rozpoczęte właśnie konsultacje publiczne mają służyć zebraniu opinii obywateli, partnerów społecznych, organizacji pozarządowych oraz pracodawców. Komisja Europejska zapowiedziała, że nowy plan działania będzie nie tylko kontynuacją dotychczasowych działań, ale ma również uwzględniać nowe wyzwania związane z:

zieloną i cyfrową transformacją,
starzeniem się społeczeństw,
potrzebą lepszej ochrony zdrowia psychicznego w miejscu pracy,
zwiększeniem spójności społecznej w obliczu presji migracyjnej i geopolitycznej.

Nowy plan ma również wzmocnić koordynację między państwami członkowskimi i lepiej powiązać działania społeczne z polityką gospodarczą UE m.in. przez zacieśnienie związków z tzw. Semestrem Europejskim.

Co ważne, konsultacje mogą wskazać nowe kierunki potencjalnych działań legislacyjnych. Już dziś w kuluarach Brukseli mówi się o:

możliwej inicjatywie dotyczącej minimalnych standardów zdrowia psychicznego w miejscu pracy;
wsparciu dla sektorowych układów zbiorowych jako kluczowego elementu transformacji;
rozwoju narzędzi monitorowania jakości pracy w oparciu o dane i wskaźniki społeczne.

Dlaczego HR-owcy powinni się tym interesować?

Nowy plan działania Filaru to nie akademicka deklaracja – to dokument, który będzie podstawą działań legislacyjnych i programowych UE w najbliższych dwóch-trzech latach. Dla działów HR oznacza to realne zmiany w zakresie:

obowiązków informacyjnych wobec pracowników (np. w kontekście przejrzystości wynagrodzeń),
obowiązku konsultacji ze związkami zawodowymi i radami pracowników,
implementacji rozwiązań promujących równość, inkluzywność i zdrowie psychiczne.

Udział w konsultacjach albo przynajmniej ich śledzenie - pozwala lepiej przygotować się na zmiany, które dziś są jeszcze tylko planowane, a jutro mogą stać się obowiązującym prawem. HR będzie odgrywać kluczową rolę w przygotowaniu pracowników do zielonej i cyfrowej transformacji poprzez szkolenia, planowanie rozwoju kompetencji i wsparcie adaptacyjne.

Co dalej?

Konsultacje publiczne trwają do 10 września 2025 r.. Komisja Europejska planuje ogłoszenie nowego planu działania na początku 2026 roku.

Warto śledzić ten proces, bo przed Europą czas podwójnej transformacji: cyfrowej i ekologicznej, która wpłynie na strukturę zatrudnienia i modele pracy.

W trudnym otoczeniu geopolitycznym i gospodarczym potrzeba nowych gwarancji spójności społecznej oraz działań, które budują zaufanie obywateli do instytucji Unii. To nie tylko agenda regulacyjna to kierunkowskaz tego, jaką Europę pracy chcemy wspólnie kształtować.

Autorka

Barbara Surdykowska, Biuro Eksperckie KK NSZZ Solidarność

Work Life Fusion 2026

Jeszcze raz zachęcamy: Jeśli idea zrównoważonej kariery i holistycznego well‑beingu jest Ci bliska, zarezerwuj w kalendarzu 10–11 stycznia 2026 r. i dołącz do nas w Warszawie na Konferencji Zrównoważonej Kariery: Work Life Fusion.

W gronie ekspertów biznesu, HR i psychologii pracy będziemy rozmawiać o najnowszych trendach, narzędziach oraz case studies, które pomagają łączyć życie zawodowe i prywatne bez kompromisów.

Szczegóły programu już wkrótce. Pytania i rezerwacje przyjmujemy pod adresem: info@worklifefusion.com oraz na stronie:

https://www.worklifefusion.com/