Praktyka zatrudniania cudzoziemców

Tematyka zatrudniania cudzoziemców to bardzo ważny temat dla wielu przedsiębiorców – zwłaszcza po ostatnich zmianach, a przed kolejnymi, w tym przed wydaniem nowych rozporządzeń wykonawczych. Dlatego w Most Wanted! nie tylko oferujemy znane ze swojej wysokiej jakości szkolenia dotyczące zatrudniania cudzoziemców, ale także informujemy o aktualnościach, a także publikujemy opinie ekspertów.

Pytanie: Czy w okresie oczekiwania na wydanie kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy (po upływie ważności zezwolenia na pobyt czasowy) cudzoziemiec obywatel z kraju poza UE może wykonywać transport międzynarodowy – mając w dokumencie podróży (paszporcie) odcisk stempla potwierdzającego złożenie wniosku?

Odpowiedź eksperta: Z treści art. 108 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2024 r., poz. 769) wynika, że jeżeli termin na złożenie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy został zachowany i wniosek nie zawiera braków formalnych lub braku formalne zostały uzupełnione w terminie to wojewoda umieszcza w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. W takiej sytuacji pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za legalny do dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. a i b Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) ustanawiającego Kodeks Unii dotyczący zasad regulujących przepływ osób przez granice (Kodeks Graniczny Schengen) na okres nieprzekraczający 90 dni w dowolnym okresie 180 dni cudzoziemcy mogą wjechać na terytorium państw członkowskich, o ile spełniają następujące warunki:

posiadają ważny dokument podróży uprawniający posiadacza do przekroczenia granicy;
posiadają ważną wizę, jeśli jest wymagana na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 539/2001 lub ważne zezwolenie na podróż, jeżeli jest ono wymagane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1240, chyba że posiadają ważny dokument pobytowy lub ważną wizę długoterminową;
uzasadnią cel i warunki planowanego pobytu (…).

Definicja legalnego dokumentu pobytowego została wskazana w art. 2 pkt 16 Kodeksu Granicznego Schengen. Zgodnie z treścią tego przepisu „dokument pobytowy” oznacza:

wszystkie dokumenty pobytowe wydane przez państwa członkowskie zgodnie z jednolitym wzorem określonym w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1030/2002 oraz karty pobytowe wydane zgodnie z dyrektywą 2004/38/WE;
wszystkie inne dokumenty wydane przez państwo członkowskie obywatelom państw trzecich uprawniające do pobytu na jego terytorium, które zostały zgłoszone, a następnie opublikowane zgodnie z art. 39, z wyjątkiem:
dokumentów tymczasowych ważnych do momentu rozpatrzenia pierwszego wniosku o wydanie dokumentu pobytowego, o którym mowa w lit. a), lub wniosku o nadanie statusu uchodźcy; oraz
wiz wydanych przez państwo członkowskie zgodnie z jednolitym formularzem określonym w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1683/95.

W ramach uszczegółowienia – w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1683/95 w art. 5 wskazano, że do celów rozporządzenia termin „wiza” oznacza wizę określoną a art. 2 pkt 2 lit a) rozporządzenia (WE0 nr 810/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks wizowy (kodeks wizowy). We wskazanym przepisie określono, że „wiza” oznacza zezwolenie wydane przez państwo członkowie na planowany pobyt na terytorium państwa członkowskiego nieprzekraczający 90 dni w ciągu 180-dniowego okresu.

Zatem dokumentami uznawanymi za dokumenty pobytowe na podstawie wyżej wskazanych przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 są: karta pobytu czasowego lub stałego; wiza krajowa typu D; inne urzędowe dokumenty pobytowe wydane przez państwa UE zgodnie z ich prawem krajowym.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że stempel w paszporcie potwierdzający złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce (zgodnie z art. 108 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach) nie stanowi dokumentu pobytowego w rozumieniu Kodeksu Granicznego Schengen. Stempel legalizuje pobyt tylko na terytorium RP, ale nie spełnia przesłanek art. 6 ust. 1 lit. b Kodeksu, ponieważ: nie jest wizą; nie jest kartą pobytu, nie jest żadnym oficjalnym „zezwoleniem pobytowym”.

W świetle powyższego obywatel państwa trzeciego oczekujący w Polsce na wydanie zezwolenia na pobyt czasowy (ze stemplem w paszporcie):

może legalnie przebywać i pracować na terytorium Polski, ale
nie może przekraczać granic strefy Schengen, ponieważ nie spełnia warunków wjazdu określonych w art. 6 Kodeksu.

Pytanie: Czy cudzoziemiec, który posiada zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną, może pracować bez zezwolenia na pracę?

Odpowiedź eksperta: Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej swobodny dostęp do rynku pracy ma cudzoziemiec, który posiada zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone na podstawie art. 159 ust. 1 lub art. 161b ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.

Z treści art. 159 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach wynika natomiast, że zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną udziela się cudzoziemcowi, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

przybywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywa na tym terytorium w celu połączenia się z rodziną i jest członkiem rodziny cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
na podstawie zezwolenia na pobyt stały,
na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy,
w związku z udzieleniem mu ochrony uzupełniającej,
co najmniej przez okres 2 lat na podstawie kolejnych zezwoleń na pobyt czasowy, w tym bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy dla członka rodziny – na podstawie zezwolenia udzielonego mu na okres pobytu nie krótszy niż 1 rok,
na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151 ust. 1, lub wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych,
na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 151b ust. 1,
na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,

ha) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa,

hb) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w celu mobilności długoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa,

hc) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 186 ust. 1 pkt 7,

hd) na podstawie prawa pobytu lub prawa stałego pobytu obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy Wystąpienia,

he) na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE,

i) w związku z udzieleniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych;

posiada:
ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu;
ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania.

Tym samym zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną, uprawnia do wykonywania pracy bez konieczności posiadania dodatkowego zezwolenia na pracę. W karcie pobytu, wydanej w związku z udzieleniem tego zezwolenia, zamieszczana jest adnotacja ,,dostęp do rynku pracy”.

W celu potwierdzenia, w jakich okolicznościach cudzoziemiec ma swobodny dostęp do rynku pracy należy mieć na uwadze treść art. 3 ust. 1 ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej polskiej oraz przepisy Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.

W tym miejscu przypomnieć należy, że w/w rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 90 ust. 4 nieobowiązującej już ustawy o promocji zatrudnienia i instytutach rynku pracy. W myśl treści art. 113 pkt 2 cytowanej ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie wskazanego art. 90 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zachowują moc do wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 7 tej ustawy.

Autor: Grzegorz Miśtal

ekspert prawa pracy i rynku pracy

Czy Państwo także chcielibyście poznać odpowiedzi na nurtujące Was pytania?

W takim razie zapraszamy na organizowane przez nas szkolenia z tematyki zatrudniania cudzoziemców. Prowadzący je eksperci zawsze przewidują czas, żeby odpowiedzieć na pytania uczestników.

W sierpniu dostępne są dwa terminy:

22.08. br. – Legalna praca oraz dokumentowanie zatrudnienia cudzoziemców po zmianach – aspekty praktyczne i kontrolne – szkolenie poprowadzi p. Grzegorz Miśtal

Zapisy są możliwe pod tym linkiem:

Legalna praca oraz dokumentowanie zatrudnienia cudzoziemców po zmianach – aspekty praktyczne i kontrolne

26.08. br. – Legalizacja pobytu i pracy obywateli Ukrainy przed i po 30.09.2025 r. oraz zatrudnienie pozostałych cudzoziemców po zmianach – szkolenie poprowadzi p. Cezary Pytlarz

To szkolenie jest już potwierdzone.

Zapisy są możliwe pod tym linkiem:

Legalizacja pobytu i pracy obywateli Ukrainy przed i po 30.09.2025 r. Oraz zatrudnienie pozostałych cudzoziemców po zmianach

Zachęcamy także do zarezerwowania sobie w kalendarzach czasu w dniach 11 i 12 grudnia br.

Ze względu wiele zmian oraz różnice w interpretacji nowych przepisów – w tych dniach zaplanowaliśmy kolejną w tym roku edycję Konferencji „Cudzoziemcy na Rynku Pracy”.

To będzie okazja, żeby poznać najnowszą wykładnię od naszych doświadczonych ekspertów, którzy na co dzień mają do czynienia z nowymi regulacjami prawnymi i praktyką zatrudniania cudzoziemców.

Zachęcamy do śledzenia wpisów na naszej stronie oraz w social mediach – to tam wkrótce pojawią się szczegóły na temat zimowej edycji Konferencji „Cudzoziemców na Rynku Pracy”.