Z pisma kierującego projekt na Stały Komitet RM dowiedzieliśmy się, że w tej jego wersji (to już trzecia) przewidziano następujące nowe rozwiązania prawne:
rozszerzenie uprawnienie inspektorów pracy do stwierdzania istnienia stosunku pracy także w odniesieniu do osób faktycznie świadczących pracę za wynagrodzeniem;
doprecyzowano przepisy dotyczące cyfryzacji kontroli i kontroli zdalnej PIP (np. przez uprawnienie inspektora do żądania przedłożenia, w postaci papierowej lub elektronicznej, akt osobowych i wszelkich dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy),
dodano regulacje w ustawie Ordynacja podatkowa oraz w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w celu zapobieżenia przedawnieniu:
zobowiązania podatkowego albo
z ubezpieczeń społecznych
– na skutek upływu czasu związanego z rozpatrywaniem odwołania od decyzji stwierdzającej istnienie stosunku pracy,
zmodyfikowano zakres danych udostępnianych PIP przez ZUS (PIP będzie udostępniać: ustalone podczas kontroli dane dotyczące podmiotu kontrolowanego, w tym m.in. wysokość kwoty wskazanej w nakazie wydanym po kontroli, imię, nazwisko, numer PESEL, osób, których dotyczy decyzja ustalająca istnienie stosunku pracy, ustalone podczas kontroli dane dotyczące osób wykonujących pracę, w tym okres wykonywanej pracy i obywatelstwo),
dodano regulacje w zakresie możliwości wydania przez okręgowego inspektora pracy decyzji o powstaniu stosunku pracy w miejsce stosunku cywilnoprawnego albo skierowania do właściwego sądu pracy powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy,
Okręgowy inspektor pracy, po przeprowadzeniu kontroli, w przypadku stwierdzenia, że praca jest wykonywana w warunkach określonych w art. 22 § 1 KP będzie mógł wydać decyzję stwierdzającą istnienie stosunku pracyalbo skierować do właściwego sądu pracy powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy. W przypadku wniesienia powództwa, okręgowy inspektor pracy będzie zwolniony z obowiązku wydania decyzji administracyjnej w tym samym zakresie.
ograniczono okres, za jaki okręgowy inspektor pracy może stwierdzić istnienie stosunku pracy w drodze decyzji do trzech lat wstecz licząc od dnia wszczęcia postępowania,
wprowadzono możliwość uchylenia przez GIP – w postępowaniu odwoławczym – rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji stwierdzającej istnienie stosunku pracy, jeżeli uzna on, że natychmiastowe wykonanie tej decyzji mogłoby spowodować istotne i nieodwracalne skutki dla pracodawcy lub pracownika. Uchylając rygor GIP będzie mógł określić warunki tymczasowego wykonania decyzji, w tym w szczególności zabezpieczyć interes pracownika na czas trwania postępowania odwoławczego,
doprecyzowano, że jeżeli natomiast w postępowaniu odwoławczym GIP w ogóle uchyli decyzję – to stwierdzony w decyzji stosunek pracy trwał od dnia doręczenia pracodawcy decyzji okręgowego inspektora pracy do dnia jej uchylenia przez GIP,
uregulowano, że sąd także będzie mógł – na wniosek strony lub z urzędu – uchylić rygor natychmiastowej wykonalności tej decyzji, jeżeli uzna, że jej wykonanie mogłoby spowodować istotne i nieodwracalne skutki dla pracodawcy lub osoby, której praw i obowiązków dotyczy i jednocześnie określić warunki tymczasowego wykonania decyzji, w szczególności poprzez zabezpieczenie interesów stron na czas trwania postępowania,
wprowadzono prawo do roszczenia odszkodowawczego jeżeli odwołujący się poniósł szkodę w związku z wydaniem decyzji,
Sąd rozpoznając odwołanie od decyzji – będzie orzekał również o roszczeniu odszkodowawczym, jeżeli odwołujący się poniósł szkodę w związku z wydaniem tej decyzji.
uznanie działania polegającego na „represjonowaniu” osoby (pracownika) w stosunku, do którego wydano decyzję stwierdzającą istnienie stosunku pracy) za wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny. Będzie dodany nowy przepis – art. 281 § 1 pkt 1b KP.
Wydanie decyzji stwierdzającej stosunek pracy nie będzie bowiem mogło być podstawą jakiegokolwiek niekorzystnego traktowania pracownika, zwłaszcza nie będzie mogło stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę.
Nadal planowane jest, że ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.
Co istotne, do postępowań kontrolnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.
Jednakże do umów cywilnoprawnych, na podstawie których jest świadczona praca, zawartych przed dniem wejścia w życie zmian i trwających w tym dniu – będzie się stosować nowe przepisy.
O tym, jakie uwagi zostały zgłoszone do tej wersji projektowanych zmian – napiszemy w kolejnych Aktualnościach.
Natomiast w związku z tymi zmianami – wszystkich Państwa serdecznie zapraszamy na organizowane przez nas szkolenia:
2 grudnia br. – „Zmiany w prawie pracy – praktyczne warsztaty”, które poprowadzi doskonały, uznany i lubiany ekspert p. Piotr Wojciechowski
5 grudnia br. – „Różnice między umowami cywilnoprawnymi a umową o pracę – praktyczne podejście i najnowsze orzecznictwo”, które poprowadzi doświadczony praktyk, doskonały ekspert – p. Grzegorz Miśtal
18 grudnia br. – „Zmiany w prawie pracy – przegląd nadchodzących wyzwań”, które poprowadzi uznana ekspertka p. Monika Frączek
